Korte inhoud

De Engelse scheidsrechter Jeff Winter (1955) had zich zijn loopbaan wel anders voorgesteld toen hij, als jonge supporter – hooligan eigenlijk – van voetbalclub Middlesbrough, nog de tribunes van de professionele voetbalclubs onveilig maakte. Een niet al te gelukkig gezinsleven en deze “hobby” hadden hem de verkeerde kant opgeduwd. De ontmoeting met een messentrekker tijdens een tribunegevecht in Londen deden zijn gedachten de andere kant opgaan. Een vroeg huwelijk en een baan bij een bank droegen er ook aan bij. Het was bij de bank dat een vaste klant – de secretaris van een district van de FA – hem uitdaagde scheidsrechter te worden. En zo geschiedde het.

Winter nam zijn eerste tree op de ladder in 1979 en merkte al snel dat zijn nonchalante houding hem in de weg zat: “you have to be fit to referee, not referee to be fit”. Ook zijn rapporten duidden op zijn gewoonte te zeer op de hand van de spelers te zijn. Ambitieus als hij was, gooide Winter het roer om. Al snel leidde dit tot resultaat en de volgende treden op de ladder gingen snel. In 1986 promoveerde hij naar de Football League, de verzamelnaam voor het Engelse betaalde voetbal en drie jaar later was hij al vierde official bij de finale van de FA Cup.

Het profvoetbal veranderde zienderogen in die tijd. De instelling van de Premiership, de hoge sponsorbedragen en andere factoren droegen eraan bij dat ook van scheidsrechters meer werd verwacht. Op het veld en erbuiten. Winter vertelt van zijn ervaringen én aanvaringen met spelers, trainers en bestuurders, vooral zijn beruchte botsing met Alex Ferguson, de trainer van Manchester United, en de tuchtzaak die erop volgde. Winter hoorde ook bij de eerste lichting professionele scheidsrechters en maakte zo de politieke spelletjes binnen de scheidsrechterswereld in het bijzonder en het voetbal in het algemeen van dichtbij mee.

Winters hoogtepunt kwam toen hij het al niet meer verwachtte: aangesteld worden als scheidsrechter van de FA Cup Final (2004), in Engeland de hoogste eer die een scheidsrechter te beurt kan vallen. Hierna is hij nog een tijdje doorgegaan als scheidsrechter en vervolgens als rapporteur, waarna hij werd ontslagen omdat hij overhoop lag met de bazen van de FA. Dit gaf hem de vrijheid deze memoires te schrijven, want contractueel is het de professionele scheidsrechters in Engeland verboden dit te doen.

Waarde voor de scheidsrechter

Jeff Winter in actie

Niet al te hoog.

Jeff Winters verhaal is recht uit het hart geschreven, hij is eerlijk, ook over zichzelf, over ongelukkige keuzes en fouten die hij heeft gemaakt. Zijn geschiedenis geeft goed weer hoe lang het kan duren en hoeveel je moet opofferen en doen om de top te bereiken. Dat komt duidelijk naar voren. Veel praktische hints en tips geeft hij niet, maar tussen de regels kun je het nodige lezen over de toewijding die je aan de dag moet leggen om jezelf te verbeteren en hogerop te komen.

Veel van Winters anekdotes slaan op papier een beetje plat. Hoe eerlijk zijn relaas ook is en hoe schrijnend de voorbeelden van politiek gekonkel, nepotisme en onoorbare invloeden in de top van het profvoetbal ook zijn, je zou het eigenlijk uit zijn mond moeten horen. Als raconteur schijnt Winter tegenwoordig een aardige bijverdienste te hebben. Een beetje ijdelheid is hem ook niet vreemd, maar dat is een kenmerk dat wel meer scheidsrechters hebben. Dit zal wellicht de oorzaak zijn voor het feit dat hij geen enkel woord besteedt aan buitenlandse reizen als scheidsrechter, toch een vast onderdeel van autobiografieën van toparbiters. Welnu, Winter heeft nooit op de internationale lijst gestaan. Misschien toch een blauwe plek op zijn ego.

Slotoordeel

De frustratie die misschien aan de basis lag van Winters vertrek bij de FA – en die gedeeld werd door sommige van zijn collega’s (zoveel is wel duidelijk uit andere biografieën) – komt heel goed naar voren in Winters zeer persoonlijk geschreven geschiedenis. De enorme invloed van de sponsorgelden en de topclubs op het beleid van de voetbalbond wordt door Winter dunnetjes uit de doeken gedaan. Vooral in zijn relaas van het proces met Alex Ferguson schijnt dit duidelijk door. Het is voor scheidsrechters een zware klus hierin overeind te blijven. Jeff Winters biografie staat wel overeind, maar je moet je er af en toe wel doorheen worstelen. Dan pas kun je ook zeggen dat je wat hebt meegekregen van dit boek, want de praktische tips zijn dun gezaaid.

Of dit de beste biografie van een topscheidsrechter is, zoals Winter zelf eens aanhaalde? De tijd zal het leren, maar ik vermoed van niet.